Architectuur betekent veranderen. Architectuur kan betrekking hebben op structureel oplossen van problemen, een verbeterd procesontwerp, een effectievere organisatie of inzet van nieuwe IT technologie waardoor een bedrijfsproces anders uitgevoerd wordt.
Maar kan architectuur daadwerkelijk gerealiseerd worden zonder een tweede-orde verandering tot stand te brengen? Om deze vraag te beantwoorden is het noodzakelijk scherp te hebben wat een eerste-orde verandering is en wat een tweede-orde verandering. In het beroemde artikel van Levy uit 1986 (‘Second-Order Planned Change: Definition and Conceptualization’, Organizational Dynamics, American Association, New York, pp5-20) wordt een nog altijd actuele vergelijking gegeven tussen deze typen twee veranderingen.
Als we de eerste- en tweede-orde veranderingen terug vertalen naar het architectuurwerkveld dan is het raadzaam om bij het creëren van architectuur te kijken of een eerste of een tweede-orde verandering nodig is om het resultaat te behalen. Een eenvoudig project waarbij slechts een verandering binnen de bestaande context vereist is, kan dan gepositioneerd worden als eerste-orde verandering. Denk hierbij aan:
- Een één op één vervanging van een systeem, waarbij de processen niet mogen wijzigen.
- Enkelvoudige aanpassingen van een huidig proces zodat nieuwe IT mogelijkheden beter worden benut.
Complexe trajecten vereisen al snel een tweede-orde verandering. Voorbeelden hiervan zijn:
- Het realiseren van een nieuw IT beleid.
- Ontwerpen en realiseren van nieuwe bedrijfsprocessen.
- Implementeren van een beveiligingsarchitectuur waarvoor een organisatie- en cultuuraanpassing nodig is.
Een tweede-orde verandering gaat gepaard met een typische cyclus.
Het vooraf rekening houden met de verschillende fasen die doorlopen worden bij het realiseren van een architectuur waarvoor een tweede-orde verandering vereist is, reduceert de risico’s en verhoogt de slagingskans.